Starosta Maciej Smogulecki

herb Grzymała

9 listopada 1617 r. zmarł Maciej Smogulecki herbu Grzymała – starosta bydgoski w latach 1600-1617, następca Jana Kościeleckiego (1565-1600). Smogulecki kształcił się we Włoszech. Był obrotnym i zdolnym politykiem, prawnikiem i publicystą. Gdy król Zygmunt III Waza nie przekazał mu godności referendarii wielkiej koronnej przeszedł do opozycji względem króla i związał się z jej przywódcą, wojewodą krakowskim Mikołajem Zebrzydowskim biorąc za żonę jego córkę Zofię. W latach 1606-1607 był przywódcą rokoszu Zebrzydowskiego na terenie Wielkopolski. Pod koniec życia skorygował swoje opozycyjne poglądy wobec króla. W 1617 r. następcą zmarłego starosty został Andrzej Przyjemski (1617-1621).

Fragment notatki o staroście Smoguleckim 

Bibliografia polska Cz. 3, XV-XVIII
1905

W chwili śmierci Macieja Smoguleckiego Rzeczpospolitą rządził Zygmunt III Waza. Z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, inflancki, a także dziedziczny król Szwedów, Gotów i Wenedów. Oto moneta wybita w bydgoskiej mennicy w 1617 r. Wyjątkowej klasy i rzadkości numizmat. Znakomicie wykonane przez Samuela Ammona stemple posłużyły do wybicia serii grubych monet w srebrze i złocie. Monety wybite tymi stemplami wykazują znaczne odchylenia wagi, od półtora do ponad dwóch talarów. Monety o wadze około 2 talarów notowane były w kolekcji Radziwiłłów i Potockich.

Moneta dwutalarowa z 1617 r. z wizerunkiem 

króla Zygmunta III wybita w mennicy bydgoskiej

Awers: popiersie w zbroi, w koronkowym kołnierzu z płaszczem spiętym broszą na ramieniu. Pod popiersiem miniaturowe inicjały SA (Samuel Ammon). W otoku: &SIGISMVNDVSc III cD:G: POLONIA cET cSVECIA cREX

Rewers: pod koroną ozdobny dziewięciopolowy kartusz herbowy z ozdobami i figurami ptaków, po bokach inicjały II – VE (Jakub Jakobson van Emden, zarządca mennicy w Bydgoszczy). Po bokach korony rozdzielona data 16-17. Całość opasana łańcuchem Orderu Złotego Runa. W otoku: >MAGNVScDVXcLITVA:RVS:O:PRVS:MAS:SAM:LIVON:zc

Przydatne informacje: 

Starosta bydgoski - sprawował w imieniu króla nadzór nad miastem i powierzonym terenem. Miał on obowiązek stać na straży interesów panującego. Bronił również interesów gospodarczych swoich poddanych, udzielał pomocy w eksporcie towarów (zwłaszcza drogą wodną do Gdańska). Obok urzędu starosty funkcjonował sąd grodzki. Nie zachowały się księgi grodzkie bydgoskie, ale odnotowano ślady działalności bydgoskiego sądu oraz wzmianki o urzędnikach sądowych.

Czy Zygmunt III Waza zasłużył na niesławę? (artykuł na histmag.org)

źródła: Wikipedia, Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa, Histmag.org