Władcy Dworcowej

 Ulica Dworcowa. Lata osiemdziesiąte XX wieku.

fot. Jerzy Zając

źródło: Archiwum Expressu Bydgoskiego

"Chłonę Bydgoszcz wszystkimi zmysłami..."

Z Panią Danutą Baczewską nawiązaliśmy kontakt na naszym profilu facebookowym. Okazało się, że w jej rodzinnych albumach są zdjęcia starej Bydgoszczy. Dziękujemy za ich przesłanie!

- Z tym miastem związani byli moi przodkowie, których przeszłość i korzenie wciąż badam. Mój dziadek od strony mamy, Bolesław Nowak, miał restaurację w Strzelnicy przy ul. Toruńskiej (teraz jest tam kino Adria), w której gościł Generała Józefa Hallera. Posiadał również drugą restaurację  na rogu Pomorskiej i Cieszkowskiego (teraz tam jest Pierogarnia). Jego brat Stanisław był natomiast właścicielem  restauracji na Podwalu. Dziadek Bolesław przyjaźnił się z Prezydentem Barciszewskim. Znali się z Gniezna, dziadek prowadził  tam hotel "Europejski". 

Teraz mieszkam na Żuławach, ale zawsze kiedy tu jestem chłonę Bydgoszcz wszystkim zmysłami. Wyobrażam sobie wtedy, że przecież tymi ulicami chodzili członkowie mojej ukochanej rodziny...  

Moi rodzice Bolesława i Edmund biorą ślub w kościele 

Najświętszego Serca Pana Jezusa na Placu Piastowskim

5 kwietnia 1941 roku

Pierwszy z lewej to mój tata Edmund na szkoleniu pocztowców. 

Rok 1936.

Władysław Nowak, brat dziadka, ze swoją rodziną. 

Wandą i ośmiorgiem dzieci. Lata trzydzieste. 

Wanda Nowak z synem Zdzisiem. Ulica Mostowa w 1936 roku
 

Na zdjęciu gen. broni Józef Haller wita się z Władysławem Nowakiem,
obok z prawej Stanisław Pałaszewski.

Władysław Nowak - żołnierz Generała Józefa Hallera
Był prezesem hallerczyków na Bydgoszcz.
Miał składnicę browaru.
Zdjęcie wykonano w 1936 roku.

Od redakcji

Pobyt generała broni Józefa Hallera w Bydgoszczy 10 maja 1936 roku.

"Generał przyjechał na uroczystości z okazji 15 lecia Chorągwi Pomorskiej Związku Hallerczyków i 18 rocznicy bitwy pod Kaniowem. Generała witano na Nowym Rynku w Bydgoszczy, gdzie zebrały się tłumy. Przybyły organizacje ze sztandarami: Hallerczycy, Dowbórczycy, "Sokoli", Inwalidzi Wojenni, Związek Podoficerów, harcerze, skauci i inni. Raport złożył porucznik rezerwy Stanisław Pałaszewski. Potem był przemarsz przez miasto na mszę św. do kościoła św. Trójcy, następnie pod Grób Nieznanego Powstańca Wielkopolskiego i dalej do "Strzelnicy" przy ul. Toruńskiej gdzie odbyły się uroczystości. Referaty wygłosili prezes Chorągwi Pomorskiej Hallerczyków Stanisław Pałaszewski i prezes Placówki Bydgoskiej Władysław Nowak."

Zobacz więcej:
Rajmund Kuczma, "Dla Ciebie Polsko i Dla Twojej Chwały" Z wizyt generała broni Józefa Hallera de Hallenburg w Bydgoszczy 1920 - 1939, Bydgoszcz 2000.

Przydatny link

Towarzystwo Pamięci  Generała Józefa Hallera i Hallerczyków w Bydgoszczy - tekst: Andrzej Bogucki

Zimowa Strzelecka

Stare Górzyskowo to dla wielu bydgoszczan dzielnica nieznana. Dlatego cieszymy się ze zdjęcia, które przesłał do nas Pan Henryk. Wspomina, że mieszkało się tam przyjemnie, ale bez luksusów. Ulica nie posiadała kanalizacji. Po wiosennych roztopach zamieniała się w rzekę z błota. W mieszkaniach nie było bieżącej wody. Ludzie z wiadrami chodzi po nią do pomp i studni. Sanitariaty niestety mieściły się na podwórzach. Zimą uliczne pompy wodne były zabezpieczone sianem i papą przed zamarznięciem. Wokół nich dzieci robiły sobie lodowisko.

Zdjęcie przedstawia śp żonę Pana Henryka Janinę,
która trzyma wnuka Michała. 

Za nią córka Alina. Rok 1981.

Zdjęcie wykonano na wysokości Strzeleckiej 20.
Widać skrzyżowanie z ulicą Pawią.

Zobacz lokalizację

Dzień na Górzyskowie

- Na Strzeleckiej 15 spędziłam najlepsze lata mojego życia.  Wspaniałe chwile. Pamiętam, że ludzie byli dla siebie bardziej życzliwi. Sąsiedzi spotykali się na podwórku. Wymieniali poglądy pijąc kawę lub podpiwek. Kłócili się, ale potem wybaczali. Raz do roku robiliśmy sobie psoty. Popularne było wystawianie furtki z zawiasów. Najlepsze były chwile gdy przychodzili chłopacy z Błonia. Było to wrogie plemię. Taki chłopak mógł być pobity przez naszych "żołnierzy". Jednak gdy któraś się zakochała, to dawała znać, że to jej chłopak. Tęsknię za tymi czasami, dlatego przesyłam zdjęcia. - Lucyna Kamińska z Bydgoszczy

 Moja mama, starsza siostra i ja z rowerkiem "Bobo" produkowanym przez bydgoski "Romet" 

 Brat i ja w kąpieli
 

  Ulica Strzelecka 15. Moja starsza siostra.
Budynek po lewej stronie nie istnieje.
 Rok 1964. Miejsce wykonania zdjęcia.

Siostra z pieskiem, na którego wołaliśmy Żabka

Górzyskowo (wikipedia.pl)

Stary Fordon

 Obchody 500. lecia nadania praw miejskich miastu Fordon. Lipiec 1924 roku . W pierwszym szyku kolejarze, potem mieszczaństwo, następnie organizacje społeczne, 

m.in. Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół".  

Źródło: zbiory prywatne

Prace przy moście fordońskim. W tle widoczna cegielnia. Lata powojenne.

Źródło: zbiory prywatne

Kiosk Alfonsa Zielińskiego na dworcu kolejowym Fordon. Lata sześćdziesiąte.

Zobacz również:  Sprzedają piwo na dworcu !

Lektura: 

"Dzieje Fordonu i okolic" -  praca zbiorowa pod red. Zdzisława Biegańskiego, Bydgoszcz 1997, ss.273

Koledzy na Gdańskiej

- To zdjęcie pochodzi z moich prywatnych zbiorów - napisał do nas pan Dominik Jankowski. - Pierwszy z prawej stoi mój dziadek, Józef Szczodrowski. Dziadek jest w towarzystwie swoich kolegów.

Zdjęcie zostało wykonane na ulicy Gdańskiej, w dniu 29 listopada 1932 roku.

Czwórką na letnie targi

  To zdjęcie zrobione zostało przed 1 maja 1977 roku na Alejach 1 Maja (dzisiaj ul. Gdańska). Znalazłem je w prywatnych archiwach. Od pewnego czasu "męczy" mnie temat tramwajów w Bydgoszczy. Oczywiście starych tramwajów. We wspomnieniach zakodowały się deskowane siedzenia, wajcha pana motorniczego i siłowanie się z drzwiami. Wtedy tramwaje były oblegane. Ludzie obwieszali  wagony jak winogrona. Typ Konstal 4N był niezniszczalny. Do dzisiaj służy, jako pomoc techniczna. Na zdjęciu widać baner z napisem: "1 maja 1977 Targi Letnie. Myślęcinek". Zwracam uwagę także na lustro drogowe, w którym odbija się kawałek ulicy Dworcowej, z której ciężarówka wjeżdża w ówczesne Aleje 1 Maja.

  Poszukiwania tramwajowych tropów nie mogłem jednak zakończyć na tym jednym zdjęciu. Trafiłem - oczywiście w internecie - na fantastyczne fotografie Szweda Olle S. Neveniusa, który na przełomie lat 70/80 zwiedzał Europę. Jego ulubionym tematem była komunikacja miejska, również w Bydgoszczy. Fotografował i tramwaje i autobusy  m.in. w Portugalii, Polsce, w Czechach, na Węgrzech i w Niemieckiej Republice Demokratycznej.

foto: Olle S. Nevenius. Źródło: http://1980.prv.pl/

Więcej zdjęć zamieszczono na stronie
Forum Stowarzyszenia na rzecz rozwoju transportu publicznego w Bydgoszczy

Zobacz również
http://wspominajbydgoszcz.blogspot.com/2010/10/ul-gdanska.html

Łuczniczka

Symbol miasta nad Brdą. Schowana gdzieś na boku, w towarzystwie teatru, parku i kultowej butki z lodami. Za jej plecami, na placu zabaw bawią się dzieciaki, z boku dobiegają dźwięki muzyki. To studenci Akademii Muzycznej ćwiczą przy otwartych oknach. Pewna znana artystka (mieszkała przy ul. 20 stycznia) słynęła z happeningów, których wdzięczną bohaterką była także pani z brązu. Pewnego dnia ta artystka ubrała postument w damskie ciuszki. Po tym wyczynie, jakoś tak przypadkiem przy okazji dnia wagarowicza, Łuczniczka jeszcze kilka razy dostawała stanik i majteczki w prezencie od wagarującej młodzieży. Od dawna nikt już jej nie ubierał. Co najwyżej chcą ją przenosić, że niby za mało godne jej miejsce, no i nie jest to miejsce jej pierwszego postoju.Jednak Łuczniczka pasuje pod teatrem.To nasze dzieciństwo, młodość i dorosłe życie.  Fotografie z 1977 roku.

źródło: zbiory prywatne

źródło: zbiory prywatne

Więcej informacji

Warta honorowa

Natrafiliśmy w zasobach Narodowego Archiwum Cyfrowego na ciekawą fotografię. Przedstawia ona wartę honorową przy odsłoniętym pomniku ku czi żołnierzy 62 pułku piechoty. Pytanie brzmi w którym miejscu została wykonana. Mamy swój typ, jednak prosimy o pomoc.

Zdjęcie umieszczamy za zgodą NAC.

Opis zdjęcia: Warta honorowa przy odsłoniętym pomniku ku czi żołnierzy 62 pułku piechoty.

Data wydarzenia: 1929

Autor: Piechocki Tytus

Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji

źródło: NAC

Tatrzańskie w budowie

Widok z balkonu w Fordonie na ulicę Twardzickiego, na wysokości kościoła św. Marka i klubu "KRYS". Kolorem czerwonym podkreślono punkt do porównania zdjęć.

foto: Marcin Rybski

POD „Swoboda”

    Pracowniczy Ogród Działkowy „Swoboda” to swego czasu  najstarszy, nieistniejący już ogród działkowy w Bydgoszczy. Jeden z najstarszych na ziemiach polskich, założony w 1903 roku. Oto co o tym zielonym zakątku pisano w periodyku pt. „100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”

Altana z nieistniejącego już ogrodu, wybudowana w 1923 roku

Fot. „100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”

    „Ogród leży prawie w centrum miasta. Jest jednym z najstarszych w Polsce. Powstał w roku 1903 na przedmieściu Bydgoszczy we wsi Bielawy. Rozciągał się w granicach ulicy Sportowej, Szymanowskiego, Placu Weysenhoffa i Chodkiewicza.
     

    Jeszcze za czasów zaborów w roku 1901 niemieccy obywatele miasta utworzyli grupę inicjatywną „Freiheit”, która postanowiła założyć ogród wypoczynkowy jako enklawę zdrowia zgodnie z założeniami E. Hauschilda i D. Schrebera z Lipska. Złożono wniosek w ratuszu miasta i czekano na zezwolenie kupna działki o powierzchni 5 ha gruntów.

    W dniu 25 marca 1903 roku otwarto ogród pod nazwą Schrebergarten „Freiheit”, liczący 126 działek o powierzchni 400 m2 każda.
   

    Do końca I wojny światowej działki ogrody posiadali tylko Niemcy. Dopiero po odzyskaniu niepodległości rozpoczęło się stopniowe wykupywanie pojedynczych działek w tym ogrodzie przez Polaków. W połowie dwudziestolecia międzywojennego większość działek znajdowała się już w rękach Polaków, którzy nadali ogrodowi polską nazwę „Swoboda”.

 

Pokwitowanie dla dzierżawcy ogrodu 1929 roku.

Źródło: Galeria Retro

 

    Po oddaniu terenu przez niemieckich działkowców na budowę gimnazjum niemieckiego przy ul. Chodkiewicza (dziś Wyższa Szkoła Pedagogiczna) w roku 1930 i sprzedaniu w późniejszym czasie gruntów Instytutowi Ogrodniczemu ogród pomniejszył swój stan posiadania do 2 ha powierzchni i 90 działek.
    

    Dużym osiągnięciem ogrodu w tym czasie było opracowanie i zarejestrowanie w dniu 27 marca 1931 roku własnego statutu i zagwarantowanie sobie większej samodzielności.

   Duże zasługi dla ogrodu w okresie międzywojennym położyli kolejni prezesi „Swobody”: J. Augustyn (1920-1922), W. Wiecki (1922-1926), W. Raciborski (1926-1930), A. Krasnowski (1930-1931), M. Pytlewicz (1931 -1939), S. Góralczyk (1939) i Feliks Kowalski, który prowadził od 1930 do 1950 roku kronikę ogrodu.
    

    W czasie okupacji powrócili do ogrodu Niemcy. Zginęli wówczas byli prezesi ogrodu: lekarz W. Wiecki i profesor gimnazjum S. Góralczyk, zamęczony w pobliskim gmachu Gestapo. Pierwszym prezesem ogrodu po wojnie został Jan Fiszer i kolejno K. Koronka, A. Fac, M. Szumowski, S. Majcher, S. Kapelak, ponownie S. Majcher, M. Piotrowski, a od roku 1992 Władysław Lasota.

Wejście do ogrodu, obok prezes Władysław Lasota

Fot. „100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”

    W roku 1950 zlikwidowano kolejne 3 działki, a na ich miejscu własnymi siłami wybudowano świetlicę, którą oddano do użytku w 1952 roku. Ogród wyposażono w podstawową infrastrukturę. Doprowadzono wodę i energię elektryczną, rozpoczęto szerszą działalność.

 

Dom działkowca

Fot. „100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”

    W roku 1974 ogród stracił kolejne 24 działki pod budowę nowej trasy komunikacyjnej. Dziś posiada 59 działek i gospodaruje na powierzchni 1,868 ha.

Działka Państwa Ireny i Henryka Kucharskich

Fot. „100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”   

 

    W latach powojennych najbardziej zasłużyli się dla ogrodu: K. Kowalski, A. Maćkowiak, K. Porowski, S. Kapelak, H. Makowski, I. Słomkowski, M. Piotrowski. Na szczególne wyróżnienie zasługuje długoletnia praca Henryka Krajczewskiego - sekretarza, wiceprezesa, wielkiego społecznika, który oddany był ogrodowi całym sercem, nie szczędził swych sił i czasu. Aktualnie kieruje ogrodem prezes Władysław Lasota”.

Ogród działkowy "Swoboda" - zdjęcie wykonano w latach 1972-1974

Budowa Państwowego Instytutu Weterynaryjnego.

Obecnie w miejscu ogródków działkowych budowana jest biblioteka UKW. 

  źródło: zbiory prywatne
Lokalizacja miejsca 

 

Źródło i zdjęcia:  

„100 lat ogrodnictwa działkowego w Polsce i województwie bydgoskim”, "FORM-DRUK", Bydgoszcz, 1993. 

Z Bydgoszczy do Fordonu i z powrotem

Fordońska "Strzelnica", zburzona 1 września 1939 roku. Siedziba organizacji patriotycznych i kulturalnych, w tym Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" Fordon. Właścicielem budynku był Stefan Niewitecki, prezes TG "Sokół" w Fordonie w latach 1937-1938. Prowadził firmę przewozową na trasie Bydgoszcz- Fordon.  Ulica Bydgoska. Zdjęcia z lat 1938 - 1939.
Zobacz lokalizację dawnej strzelnicy

Źródło: zbiory prywatne

Praca w Romecie

Dział siodełek w Zjednoczonych Zakładach Rowerowych "Romet" (tzw. siodłownia). Zdjęcia pochodzą z 1960 roku. 

Dzięki uprzejmości Pani Magdaleny Antoszczak publikuję je na blogu.

1.

 

 2.

Pani Władzia Konieczna babcia przyjaciółki Pani Magdaleny Antoszczak  

***

   Przy okazji warto zwrócić uwagę na zdjęcia autorstwa  

Antoniego Zdebiaka - fotografa, aktora i performera

"Zajmował się fotografią reportażową, reklamową, teatralną i fotografią mody. Autor zdjęć na okładki płyt czołowych polskich zespołów lat 80., m.in. Budki Suflera, Republiki, Siekiery i Urszuli. Wieloletni współpracownik tygodnika „Perspektywy”. Najważniejsza jednak była dla niego własna twórczość - większość projektów artystycznych powstała w latach 80."

Trzy fotografie przedstawiające pracę w "Romecie" w latach 1973-1977 

zgodziła się udostępnić Fundacja Archeologia Fotografii

Bardzo dziękuję :)

 3.

Robotnik podczas pracy. Fragment fotoreportażu dokumentującego pracę w Zakładach Rowerowych "Romet" w Bydgoszczy. Materiał przygotowany prawdopodobnie dla "Perspektyw - ilustrowanego tygodnika polityczno-informacyjnego", z którym Zdebiak współpracował w latach 1973-77.
Oznaczenia autorskie:
na obwolucie, w której znajdował się negatyw napisane: 240 (czarnym mazakiem), 140 (zielona pieczęć), Bydgoska fabryka Rowerów (niebieskim długopisem)

  Antoni Zdebiak, 1973  © J., D., E. Zdebiak / FAF

Sygnatura: 13-N-031-00921
Data: 1973-1977 

Źródło: Fundacja Archeologia Fotografii

  4.

Robotnik podczas pracy. Fragment fotoreportażu dokumentującego pracę w Zakładach Rowerowych "Romet" w Bydgoszczy. Materiał przygotowany prawdopodobnie dla "Perspektyw - ilustrowanego tygodnika polityczno-informacyjnego", z którym Zdebiak współpracował w latach 1973-1977.
Oznaczenia autorskie:
na obwolucie, w której znajdował się negatyw napisane: 240 (czarnym mazakiem), 140 (zielona pieczęć), Bydgoska fabryka Rowerów (niebieskim długopisem)

  Antoni Zdebiak, 1973  © J., D., E. Zdebiak / FAF

Sygnatura: 13-N-031-00923

Data: 1973-1977 

 Źródło: Fundacja Archeologia Fotografii

  5.

Robotnice podczas pracy. Fragment fotoreportażu dokumentującego pracę w Zakładach Rowerowych "Romet" w Bydgoszczy. Materiał przygotowany prawdopodobnie dla "Perspektyw - ilustrowanego tygodnika polityczno-informacyjnego", z którym Zdebiak współpracował w latach 1973-77.
Oznaczenia autorskie:
na obwolucie, w której znajdował się negatyw napisane: 240 (czarnym mazakiem), 140 (zielona pieczęć), Bydgoska fabryka Rowerów (niebieskim długopisem)

  Antoni Zdebiak, 1973  © J., D., E. Zdebiak / FAF

Sygnatura:13-N-031-00927

Data: 1973-1977 

Źródło: Fundacja Archeologia Fotografii

 

Poniżej zdjęcia z Narodowego Archiwum Cyfrowego 

Produkcja rowerów „Bałtyk” w Zjednoczonych Zakładach Przemysłu Rowerowego późniejszego „Romet'u”. Lata 1949-1950.

 

6.

7.

8. 

9.

10.

11.

12.

13.

14.

15.

16.

***

 Jeżeli posiadacie Państwo stare zdjęcia lub pamiątki z Bydgoszczą w tle, a
chcecie się nimi podzielić na blogu, to można zrobić to tu :)  

Zdjęcie z Irkucka

Od Pani Heleny Wronkowskiej otrzymaliśmy  kolejne zdjęcie. Przesłano je z Irkucka w Rosji, gdzie mieszkała i zmarła młodsza siostra jej mamy. Fotografia przedstawia siostry Marysię i Wandę Lenkowskie przed Fontanną Potop. Data wykonania zdjęcia: zima 1928/1929.

Życie bydgoskich parafii

Zdjęcia nadesłane przez Pana Ryszarda Kaczór z Bydgoszczy
 

Wówczas jeszcze Arcybiskup Stefan Wyszyński w czasie wizyty
w parafii  Matki Bożej Nieustającej Pomocy przy ulicy Ugory.
Prawdopodobnie maj 1949 rok.

Peregrynacja kopii obrazu Matki Boskiej Jasnogórskiej. Bydgoszcz 1978 rok. W drodze do kaplicy p.w. Bożego Ciała przy ulicy Gdańskiej 56. Pan Ryszard po prawej stronie za mężczyzną w okularach niesie obraz. Za obrazem stoi  ks. Bogdan Jaskólski. W tamtych latach opiekun kaplicy, później wieloletni proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa przy pl.  Piastowskim.

OD REDAKCJI:
Jeżeli Państwo pamiętacie tamte wydarzenia prosimy o relacje.
Link pokrewny:  A po procesji wspólne zdjęcie...

Geodetą być !

 Przedstawiamy serię wspaniałych zdjęć, które przesłał Pan Bogdan Bleja. Dziękujemy.

 Moja córka Anna, żona Barbara i  druga córka Emilia w wózku.  W tle ogrody gdzie teraz jest budynek patomorfologii szpitala Jurasza. Ulica Marii Skłodowskiej - Cure. Wiosna 1980. Aparat: Zenit

Praktyki geodezyjne w Parku im. Wincentego Witosa. Pomiary wykonuje właściciel zdjęcia. Po prawej stronie stoi wykładowca z Technikum Geodezyjnego Pan Modest Kamieński. W tle widać kocioł gazowni miejskiej przy ul. Jagiellońskiej. Rok 1967.

 Klasa z Technikum Geodezyjnego, które mieściło się w budynku na rogu ul. Konarskiego i Jagiellońskiej.

Na zdjęciu od lewej: 

Szymański Kazimierz, Andrzej Kudła, Bogdan Bleja, Andrzej Witenberg, Andrzej Piaskowski, Andrzej Waruszewski, Alojzy Michalski, Henryk Superczyński, Musiał, Wojciech Kreja, Bolesław Janiszewski, Czesław Papieski, Zdzisław Szczechowski, Andrzej Darowny, Andrzej Jarzembowski

 Zdjęcie wykonano aparatem z miechem na klisze
o wymiarach 9 cm na 12 cm w trakcie trwania
Święta Osiedla Błonie: 22-23.09.1973.
Przedstawia namioty harcerzy i budynek Szkoły Podstawowej
nr 62 im. I dywizji piechoty im. Tadeusza Kościuszki.
Szkoła znajduje się przy ulicy Stawowej 53. Uczyła w tej szkole moja siostra.